17 هەفتەی سکپڕی: نیشانەکانی سکپڕی و گەشەی منداڵ

بزانە چاوەرێی چی بکەیت لە هەموو هەفتەیەکی دووگیانیت.

17 هەفتە دووگیانی چەندە؟

مانگی 4 (سێهەمی 2)

گەشەی منداڵ لە 17 هەفتەدا

ئەم هەفتەیە، منداڵەکەت دەبێت دەست بکات بە ڕاهێنانی هەناسەدان.

شێوازی خۆراک و خواردن

ڤیتامینی خۆر کۆدەکاتەوە – ڤیتامین D

ڕاهێنان و لەش ڕێکی

دووگیانی هیچ پاساوێک نیە بۆ وازهێنان لە ڕاهێنان – بەڵام بە سەلامەتی ئەنجامی بدە.

گەشەی منداڵ لە 17 هەفتەدا

منداڵەکەم لە چی دەچێت؟ منداڵەکەم قەبارەی چەندە؟

لە 17 هەفتەدا منداڵەکەت دەبێ کێشی نزیکەی 150g (تەنها زیاتر لە 5oz) و نزیکەی 13 سانتیمەتر لە سەرەوە بپێوێت بۆ خوارەوە. تا ئێستا، سەری کۆرپەلەکەت لە لەشی گەورەتر بووە، بەڵام ئێستا جەستەشی دەست دەکات بە گەورەبوون و کێشێ زیاددەکات. هەر لەم ماوەیەشدا شانەی چەورییەکان دەست دەکەن بە پەرەسەندن.

گەشەی قژ و برۆ و برژانگ بەردەوام دەبێت هەروەها سیستەمی هەناسەدان پەرەدەسێنێت و کۆرپەلەکەت دەست بە هەناسەدان دەکات و سنگی بەرز و نزم دەبێتەوە. لە هەفتەی 17، دەکرێت ڕێژەی دڵی منداڵەکەت لە دەوروبەری 140-150bpm دا لێ بدات – کە زۆر خێراترە لە تێکڕای لێدانی دڵی کەسی پێگەیشتوو لە کاتی پشوودان کە 60-100 bpm.

 

سکپڕی لە 17 هەفتەدا (سێهەمی دووەم)

ویڵاشی تۆ لەگەڵ منداڵەکەت گەورە دەبێت، ئۆکسجین و خۆراکی زیاتر دەگەیەنێت و پاشەڕۆ لە خوێنی منداڵەکەت لادەبات. لە کۆتایی سکپڕیەکەتدا، وێڵاشت کێشی 500 گرام دەبێت. هەر پێش لەدایک بوون، ئەو دژە جەستەیە دەگوازێتەوە کە یارمەتی پاراستنی منداڵەکەت دەدات لە سێ مانگی یەکەمی ژیانیدا.

لەگەڵ دوو شت کە ئێستا لە قەبارەدا گەشە دەکەن، بەرچاوترین گۆڕان لە کەمەری تۆیە کە دەست دەکات بە بزربوون. ئەمە ڕوودەدات کاتێک کە رەحمت دەجوڵێتەوە بۆ سەرەوە و دەرەوەی حەوزەکەت، سکە گەورە 17 هەفتەکەت بەدەر دەخات. تۆ هەروەها لەوانەیە دەست بکەیت بە پیشاندانی’درەوشانەوە’ی سکپڕی  – پێستی ڕووناک کە بەهۆی بەهێزبوونی هۆرمۆنەکان و قەبارەی خوێنەوە دروست بووە.

هەرچۆنێک بێت، ئەم گۆڕانە دەتوانێت وا لە هەندێک لە ژنان بکات زۆر دیقەتی خۆیان بدەن و تووشی دڵەڕاوکێ بن. 10٪ ی دووگیانییەکان نیشانەکانی پەستان یان دڵەڕاوکێ نیشان دەدەن و هۆرمۆنە بەردەوام گۆڕاوەکان دەتوانن شتەکان خراپتر دەربخەن. ئەگەر تۆ کێشەت هەیە، قسە بکە لەگەڵ دکتۆرەکەت، مامان یان یەکێک لە تیمی پشتگیری

 

سەرئێشە لە دووگیانیدا

هەندێک لە ئافرەتان تووشی سەرئێشە دەبن زوو لە کاتی دووگیانیدا. بە گشتی تا مانگی چوارەم سەرئێشەکان باشتر دەبن یان کەمدەبنەوە و زیان بە منداڵەکەت ناگەیەنن.

پاراسیتامۆل بە گشتی سەلامەتە لە کاتی سکپڕی و لە کاتی شیرداندا، بەڵام هەمیشە لە کەمترین ئاستدا و بۆ کەمترین کاتی گونجاو. کاتێک بە دروستی بەکاردێت، هیچ کاریگەریەکی زیانبەخشی نیە بۆ تۆ یان منداڵەکەت. قسە بکە لەگەڵ دکتۆرەکەت یان مامانەکەت بۆ ئامۆژگاری کردن لەسەر ئەوەی کە چەند پاراسیتامۆل دەبێ وەربگریت و بۆ ماوەی چەند.

 

خۆت بە دوور بگرە لەم ئازارشکێنانە

هەندێک دەرمانی ئازارشکێن هەیە کە دەبێت لە کاتی دووگیان بوون یان شیردان دوور بکەویەوە لێیان. ئەمانە دەرمانی دژە هەڵئاوسانی نا سترۆیدی وەک ئیبوپرۆفێن یان ناپرۆکسین و دەرمانی کۆدین و دەرمانی تر لەخۆ دەگرێت، مەگەر بە شێوەیەکی دیاریکراو لەلایەن پسپۆڕی تەندروستییەوە ئاراستە بکرێت.

سەرئێشە یان پێش ئیکلامپسیا (زەختی خوێنی بەرز)؟

ئەگەر بەردەوام بیت لە سەرئێشە، لەوانەیە نیشانەی زەختی خوێنی بەرز بێت.دەتوانێ له هەفتەی 20ی دووگیانی یان به زوویی دوای له دایک بوون کار له سەر ژن بکات
زۆربەی حاڵەتەکانی پێش ئیکلامپسیا (زەختی خوێنی بەرز) نەرمن، بەڵام ئەگەر چاودێری نەکرێت یان چارەسەر نەکرێت، ئەوە دەبێتە هۆی ئاڵۆزیی جدی.
پێش ئیکلامپسیا (زەختی خوێنی بەرز) زووتر چارەسەر بکرێت،لەوانەیە باشتر بێت بۆ تۆ و منداڵەکەت. پەیوەندی بکە بە دکتۆرەکەت، مامان یان یەکەی دایکایەتی ئەگەر سەرئێشەیەکی توند لەگەڵیدا پەرەیدا.

  • بینینی ناڕوون
  • بینینی ڕووناکی
  • ئازارێک لە خوار پەراسوەکەتەوە
  • ڕشانەوە
  • هەڵئاوسان لە دەم و چاوت، دەست، پێ یان پاژنەی پێ

نیشانەکانی سکپڕی زوو لە 17 هەفتەدا

نەخۆشی سکپڕی

لەگەڵ ڤیتامین D، تۆش پێویستیت بە ئاسنی زۆر هەیە بۆ منداڵەکەت. نیشانەکانی کەمی ئاسن بریتین لە هەستکردن بە ماندوبوون و کەمبوونەوەی هەناسەدان و پێست سپی بوون. قسە لەگەڵ مامانەکەت بکە سەبارەت بە وەرگرتنی تەواوکەری (حەبی) ئاسن.

 

هەڵئاوسانی دەست و پاژنە و پێ

لەشی تۆ لە کاتی دووگیانیدا ئاوی زیاتر دەهێڵێتەوە، بۆیە ئەگەر بۆ ماوەیەکی زۆر بوەستیت، ئاو بۆ قاچ و دەست و پێیەکانت دەچێت. قاچەکانت بخە سەرەوە – ڕاستبە: پێیەکانت لە ئاستی دڵت بەرزتر بکە بۆ ماوەی کاتژمێرێک لە هەموو ڕۆژێکدا.

 

گرژبوونی ماسولکە 

زۆربەی جار لە شەودا ڕوودەدات کەواتە دڵنیابە کە ڕووناکی دادەگیرسێنی بۆی هەستی تاوەکو چارەسەری بکەیت.ئاگاداربە نەکەوی و بخزیت. ڕاهێنانی نەرم بۆ قاچەکانت، پاژنەکانت و پێیەکانت لەوانەیە یارمەتیت بدات.

 

هەستکردن بە گەرم بوون

لەگەڵ پەمپکردنی خوێنی زیاتر و هۆرمۆنەکان، هەست بە گەرمی دەکەیت. هەوڵبدە قوماشی شل بپۆشە کە ڕێگە بە هەوا دەدات تێپەڕێت و ئاوی فێنک بخۆرەوە.

 

جۆش و مەزاج

هۆرمۆنەکانی سکپڕی، ئیسترۆجین و پرۆگسترۆن، لە کاتی سکپڕیدا زیاد دەبن، کاریگەری لەسەر چۆنیەتی هەستکردنت هەیە. زۆر پشوو بدە و ڕاهێنانی سووک ئەنجام بدە.

 

ئاوسان و گاز

هۆرمۆنی دووگیانی پرۆجێسترۆنی دەبێتە هێواش کردنەوەی هەرسکردنت کە دەتوانێت ببێتە هۆی گازی زیادە.

گرنگی بدە بە ڤیتامین D

پێشنیار دەکرێت کە ڕۆژانە لە ماوەی دووگیانیدا 10 مایکرۆگرام ڤیتامین D بەدەست بهێنیت. کاراترین ڕێگا بۆ بەدەست هێنانی ڤیتامین D لە ڕێگەی بەرکەوتنی تیشکی خۆری ڕاستەوخۆ – UVB بە تایبەتی. هەرچۆنێک بێت، پانی بەڕیتانیا مانای ئەوەیە کە ئێمە هەموو ساڵێک تەنها شەش مانگ تیشکی خۆری کاریگەرمان دەست دەکەوێت، لە مانگی نیسانەوە هەتا مانگی ئەیلول. ڕەنگە ئەوە ڕوون بکاتەوە کە بۆچی ژمارەیەکی بەرچاو لە ئافرەتە گەنجەکان لە بەریتانیا ڤیتامین D کەمیان هەیە و بۆچی بەرکەوتنی خۆر بە تەنیا لەوانەیە بەس نەبێت بۆ پشتگیریکردنی منداڵەکەت لە کاتی سکپڕیدا.

 

چۆن ڤیتامین D زیاد بکەیت


ڤیتامین D لە هەندێک خواردندا هەیە، وەک هێلکە و ماسی چەور. بەڵام باشترین ڕێگا بۆ دڵنیابوون لەوەی کە بە تەواوی بەدەستی دەهێنیت ئەوەیە کە وەک تەواوکەری 10mcg وەریبگریت. هەندێک لە مولتیڤیتامینەکان ئەمەیان تێدایە، یان دەتوانیت هەڵبژێریت کە ڤیتامین D بە جیا وەربگری. هەروەها دەتوانیت ڤیتامین D خۆت زیاد بکەیت بە لەخۆگرتنی ئەم خواردنانەی خوارەوە لە خۆراکەکەتدا:

  • ماسیە چەورەکان، لە نێویاندا هەرینگ، ماکەرێل، ساردین، سەلەمۆن، ترۆت(لە هەفتەیەکدا 2 ژەمی خواردنەکەت سنووردار بکە).
  • هێلکە – زەردێنە ڤیتامین D تێدایە.
  • خواردنە بەهێزکراوەکان – هەندێک لە براندەکانی شیر و دانەوێڵەی نانی بەیانی ڤیتامین دییان زیاد کردووە.

زانستی ڤیتامین D

پاڵپشتی دەکرێت لەلایەن Nutricia

ڤیتامین D بەشێکی سەرەکی لە خۆراکی دووگیانی تەندروستت پێکدێنێت. ڕۆڵێکی گرنگی پشتگیریکەر دەبینێت لە گەشەکردن و گەشەسەندنی ئێسکەکانی منداڵەکەت بە رێکخستنی ئاستەکانی کالسیۆم و فۆسفات لە لەشدا. هەروەها دابینکردنی پێویستی ڤیتامین D مەترسی کەمبوونەوەی ڤیتامین D  منداڵەکەت کەم دەکاتەوە.

لەگەڵ پشتگیریکردنی گەشەکردنی ئێسکی منداڵەکەت لەکاتی دووگیانیدا، ئەو ڤیتامینەی ئێستا بەکاردێنیت یارمەتی دروستکردنی کۆگای تایبەتی منداڵەکەت دەدات کە لە ماوەی چەند مانگی یەکەمی ژیانیاندا پشتیان پێ دەبەستن