18 هەفتە سکپڕی: نیشانەکانی سکپڕی و گەشەکردنی منداڵ

لە ماوەی 18 هەفتەدا منداڵەکەت نزیکەی 14.2 سانتیمەتر درێژە – قەبارەی بیبەری سووری شیرینە – وە کێشی نزیکەی 190 گرامە.

لە ماوەی هەفتەکانی 18-20، لەوانەیە دەست بکەیت بە هەستکردن بە یەکەم جوڵەکانی منداڵەکەت کاتێک لە خەو هەڵدەستن و دەنوون. ئەم جووڵانەی یەکەم بەزۆری لێدان و خولانەوەی بچووک و سووکن. ئەگەر یەکەم سکپڕی تۆ بێت لەوانەیە که ئاگاداریان نەبیت یان وابزانیت کە جووڵەی ئاسایی هەسرنەکردنە چونکە زۆربەی ئەم خانمانە هەست بە جووڵەکان دەکەن دوای خواردنی ژەمێک یان لە درەنگانی شەو.

لەم کاتەدا، منداڵەکەت لەوانەیە دەست بکات بە وەڵامدانەوە بە دەنگەدەنگەکان کە لە دەرەوە دێن، ئەمەش وا  دەکات ببێت بە کاتێکی نموونەیی بۆ دەستکردن بە قسەکردن لەگەڵ کۆرپەلەکەت. چالاکیەکانی منداڵەکەت بەردەوامن لە گەشەدان وەکو قووتدان، مژین و بیستن.

لە ناو سییەکانی منداڵەکەت، توورەگەی هەوایی (ئەلڤیۆلی) دەست دەکات بە گەشە کردن و باوە بۆ منداڵەکەت کە لەم قۆناغەدا تووشی نزگەرە ببێت، هەرچەندە پێناچێت هەستیان پێ بکەیت.

ڤیتامین A یارمەتیدەرە لە پەرەسەندنی دوو لە ئاڵۆزترین و نائاساییترین بەشەکانی لەشی منداڵەکەت – چاوەکانیان. هەروەها گرینگە بۆ بەرگرییان و بەرهەمهێنانی خانەی پێست و پشتگیری لە پەرەسەندنی کیسەی هەوایی ئالڤایۆلار لە سییەکانی منداڵەکەت دەکات. ئەمە دەبێتە گواستنەوەی ئۆکسجین بۆ ناو خوێن، و لابردنی دوانە ئۆکسیدی کاربۆن.

دوو شێوەی ڤیتامینی A هەیە:

• ڕیتینال (تۆڕی چآوی) – بە ئاستێکی بەرز لە هەندێک بەرهەمی گۆشت و ماسی و بە ڕێژەی سەلامەت لە خواردنی شیرەمەنی و هێلکەدا هەیە.
• بێتا کارۆتین – ماددەیەک لە میوە و سەوزەوات کە جەستە دەتوانێت بیگۆڕێت بۆ ڤیتامین A

کارێکی هاوسەنگکردنی گرنگ

ڤیتامینی A زۆر لەوانەیە زیانبەخش بێت، وەک ئەوەی کە زۆر کەم بێت – بەڵام پێویستە خۆراکی هاوسەنگ بڕێکی گونجاوی ڤیتامینی A بۆ دابین بکات، فێربە کام سەرچاوە لە خۆراکی دووگیانیدا بخەیتە ناو ڕێجیمەکەت، وە کام خواردن و پاشکۆ خۆتی لێ بەدوور بگری.